KATA GANDA

Kata Gandaan ialah satu proses pengulangan perkataan.

Kata ganda ialah kata yang terbentuk daripada kata yang digandakan sama ada sebahagian atau seluruhnya.

Proses pengulangan ini berlaku pada seluruh perkataan ataupun pada bahagian-bahagian tertentu dalam perkataan tersebut.

Terdapat tiga jenis kata ganda :

Penggandaan kata majmuk

Penggandaan kata majmuk melibatkan penggandaan unsur pertama kata sahaja.

Contohnya:

alat-alat tulis balai-balai raya suku-suku kata jirim-jirim organik Menteri-Menteri Besar Penolong-Penolong Pendaftar

gambar-gambar rajah kapal-kapal terbang garis-garis pusat model-model linear Naib-Naib Censelor ketua-Ketua Menteri

Satu kecualian ialah penggandaan yang melibatkan simpulan bahasa dan bentuk yang telah mantap;penggandaannya melibatkan keseluruhan unsur.

Contohnya:

anak emas-anak emas ayam tambatan-ayam tambatan kaki bangku-kaki bangku buah hati-buah hati buah tangan-buah tangan

pesuruhjaya-pesuruhjaya warganegara-warganegara tandatangan-tandatangan jawatankuasa-jawatankuasa setiausaha-setiausaha

HUKUM D-M

Hukum D-M digunakan untuk memastikan frasa nama digunakan dengan betul. (D) bermaksud diterangkan ‘benda’ kemudian (M) bermaksud ‘menerangkan’ perihal benda tersebut.

Ringkasnya untuk menyebut frasa nama, kita mestilah menyebut nama benda dahulu, barulah diikuti dengan menerangkan sifatnya.

Contoh :

Unsur Diterangkan (D)	Unsur Menerangkan (M)	Keterangan Frasa
pisang	goreng	pisang yang telah digoreng.
sos	tomato	sos yang dibuat daripada tomato.
baju	kuning	baju yang berwarna kuning.
klinik	haiwan	klinik untuk haiwan.
cikgu	bahasa	cikgu yang mengajarkan bahasa.
Restoran	Faezah	Restoran kepunyaan Faezah.
rendang	ayam	Rendang yang dibuat daripada ayam.
kelapa	muda	Buah kelapa yang muda.
orang	tua	Orang yang sudah tua.

Kekeliruan dalam hukum D-M

Kesalahan yang biasa berlaku disebabkan oleh kekeliruan antara susunan kata majmuk bahasa Melayu dengan kata majmuk bahasa Inggeris.

Contoh :

SALAH	BETUL
Lain-lain hal	Hal-hal lain
Lain-lain perkara	Perkara-perkara lain
Petroleum gas	Gas petroleum
Amal Klinik Gigi	Klinik Gigi Amal
Anna Tukang Jahit	Tukang Jahit Anna
Warung goreng pisang	Warung pisang goreng
Kain sutera batik	Kain batik sutera

Kekecualian dalam hukum D-M

Kekecualian Hukum DM berlaku apabila penerang mendahului unsur yang diterangkan.

Contoh :

1. Perdana Menteri
2. Pembantu penyelidik
3. Ibu Pejabat
4. Naib Presiden
5. Timbalan Pengurus

BENTUK KATA MAJMUK

Proses pemajmukan ialah proses yang merangkaikan dua kata dasar atau lebih dan bentuk yang terhasil membawa makna tertentu. Kata majmuk dieja terpisah dan bertindak sebagai satu unit, iaitu bentuknya tidak boleh menerima sebarang penyisipan unsur lain. Dalam penggunaan ayat, kata majmuk tidak dapat berfungsi sebagai kata kerja.

Namun terdapat juga kata majmuk yang tidak membawa sebarang makna. 

Contoh :

• Bagaimana
• oleh demikian
• walau bagaimana   

KATA DASAR 1	KATA DASAR 2	KATA MAJMUK
ketua	kelas	ketua kelas
bandar	raya	bandar raya
tengah	hari	tengah hari
tali	leher	tali leher
bom	tangan	bom tangan
kapal	terbang	kapal terbang
air	hujan	air hujan
gambar	rajah	gambar rajah
timbalan	pengarah	timbalan pengarah

KATA MAJMUK YANG MANTAP

Terdapat sebilangan kecil bentuk kata majmuk yang penggunaannya sudah dianggap mantap sebagai satu perkataan yang utuh dan tidak menerima imbuhan serta diubah, walaupun bentuk kata tersebut ternyata mengandungi dua kata dasar. Perkataan tersebut tetap dieja bercantum sebagai satu perkataan.

sementara itu, hanya terdapat 15 kata majmuk yang dianggap sudah mantap sebagai satu perkataan yang utuh.  

Bentuk-bentuk kata tersebut ialah :

Kata dasar 1	Kata dasar 2	Kata Majmuk yang Mantap
antara	bangsa	antarabangsa
jawatan	kuasa	jawatankuasa
olah	raga	olahraga
kerja	sama	kerjasama
warga	negara	warganegara
tanda	tangan	tandatangan
tanggung	jawab	tanggungjawab
suka	rela	sukarela
kaki	tangan	kakitangan
setia	usaha	setiausaha
suruhan	jaya	suruhanjaya
beri	tahu	beritahu
mata	hari	matahari
Bumi	putera	bumiputera
pesuruh	jaya	pesuruhjaya

Antara contoh-contoh penggunaan kata majmuk yang salah kerana dieja terpisah :